Bagan en het grote relaxen

Hoi, daar zijn we weer! Met een derde en laatste update, want morgen begint helaas onze lange terugreis alweer.

Mingun en Mandalay
Waar waren we ook alweer gebleven? In Mandalay, waar we nog een uitstapje naar Mingun hebben gemaakt. Dat ligt ten noorden aan de andere kant van de rivier, verbonden via een ferrydienst. Een gammele boot, maar wel lekker even uitwaaien op het water. Onze ferry heeft het gelukkig gered, we lazen dat het in een ander deel van Myanmar minder gelukkig is afgelopen. Mingun dus. Hier vind je meerdere prachtige bezienswaardigheden, waaronder een imposante poging tot het grootste boeddhistische heiligdom ter wereld. Het had 150 meter hoog moeten worden. Halverwege de bouw (in 1813) is de poging gestaakt, nu rest nog de grootste stapel bakstenen ter wereld. Alsnog een wereldrecord dus.... Na een recente heftige aardbeving zijn een aantal grote scheuren in het monument ontstaan, waardoor je het absoluut niet meer mag beklimmen vanwege instortingsgevaar. Dat staat althans te lezen op een groot bord, precies naast de trap omhoog die iedereen gewoon nog gebruikt voor het uitzicht vanaf de top.
Andere bezienswaardigheden in Mingun zijn een mooie witte pagode, s' werelds grootste gegoten klok en een andere pagode met een marmeren voetafdruk van Boeddha. Hij leefde dan wel niet op grote voet, hij had ze wel! Een maatje of 150 en de afdruk bevat meestal ook de 108 kenmerken waaraan men de Verlichte herkent.

Die middag hebben we de culturele dag voortgezet in Mandalay zelf waar we het koninklijk paleis (volledig verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog, dus nu staat er een kitscherige replica die weinig met het origineel heeft te maken en bovendien is uitgeroepen tot een militair terrein), een prachtig houten klooster dat wel van een van de echte voormalige paleisgebouwen is gemaakt (voor de Tweede Wereldoorlog al verplaatst en op die manier gered) en een pagode bezochten. Het bijzondere aan deze laatste pagode is dat de hele boeddhistische bijbel (Tripitaka) hier uitgeschreven is te vinden op marmeren steles in honderden kleine pagodes eromheen. Acht jaar lang werkten 5000 steenhouwers aan het overzetten van de tekst. Een geschoolde monnik die zich volledig wijdt aan de Tripitaka heeft twee jaar nodig om de complete tekst te lezen. Dat geduld hadden wij niet.

De Irrawaddy
Om van Mandalay naar het hoogtepunt (of eigenlijk weer een nieuw hoogtepunt) van onze reis te komen, Bagan, hebben we opnieuw een boot gepakt. Dat leek ons leuk, om meer te zien van het rivierleven. De Irrawaddy, of Ayeyarwady zoals de officiële naam luidt, is ten slotte de levensader van Myanmar. Maar na elf (!) uur op weer een gare boot, bleek er weinig leven langs de rivier. Alleen een paar hutjes van vissers en wat waterbuffels die aan verkoeling toe waren. Tip: vlieg dit stuk.

Bagan van boven en beneden
Eenmaal aangekomen in Bagan, de hoofdreden voor ons om naar Myanmar op vakantie te gaan, zien we meteen overal oude bakstenen pagodes. Heel indrukwekkend. In en rondom Bagan zijn er nog meer dan 2250 stuks te vinden, de een nog groter en mooier dan de ander. Van origine stammen de meeste bouwwerken uit de 11e en 12e eeuw, maar zoals we inmiddels van Myanmar gewend zijn, zijn de meeste pagodes op geheel eigen wijze 'gerestaureerd'. In dit geval betekent dat dat er bijna 1000 pagodes opnieuw zijn gebouwd met oude, maar ook gewoon nieuwe bakstenen en cement. Tot grote frustratie van Unesco, die deze actie van de Myanmarese regering omschreef als Disneyachtig. We snappen de frustratie heel goed, maar al die opgebouwde pagodes maken de omgeving toch ook wel erg indrukwekkend. Omdat Unesco weigert hier iets mee te maken te hebben, zijn het onderhoud en restauratie volledig afhankelijk van vermogende Myanmarezen (meestal oud legerleiders of opiumbaronnen, en daar zijn er genoeg van) of andere donateurs. Zo wordt een van de mooiste pagodes, de Ananda tempel, op dit moment door de Indiase regering gerestaureerd....

Hoe dan ook, het blijft een van de mooiste gebieden op aarde. Vanaf de grond, maar zeker ook vanuit de lucht. Dat weten we dankzij een fantastische ballonvlucht die we hebben gemaakt. Onder fanatieke ballonvaarders staat het bekend als een van de mooiste en dat kunnen we nu beamen. We hadden geluk dat de tocht doorging, want ook in Myanmar roert maart zijn staart. Het ballonseizoen stopt dan ook eind maart, voordat de nog hetere en vervolgens de moessonmaanden beginnen. We hadden nog meer geluk gehad als het een heldere dag zou zijn, maar in de droge maand maart is daar weinig kans op. Naast een soort stofdeken hangt er dan ook een rookdeken over het land. De vuilnisophaalservice is hier niet zo uitgebreid als bij ons, dus verbrandt iedereen zelf zijn huisvuil. Overal zie je dus kleine brandjes, volkomen normaal. We vermoeden dat een milieubeweging hier nog op gang moet komen.

We hebben Bagan naast per ballon ook per auto (met gids) en e-bike verkend. Die e-bikes zijn echt hilarisch. Zoals alles hier van Chinese makelij. Een soort slanke scootmobiel, ideaal om de tempels langs te gaan. Per ouderwetse fiets kan dat natuurlijk ook, maar had ik al verteld dat de gevoelstemperatuur rond de 45 graden is?

Airco en gevolgen
Die hoge temperatuur zorgt er ook voor dat waar mogelijk de airco's staan te loeien. Logisch. Maar helaas kan niet iedereen (lees: Ilse) daar goed tegen. Ergens in Bagan is het misgegaan en begon het lichaam tegen te stribbelen. Sindsdien piept en kraakt het en volgt na elke piep een hoestsalvo. Zo min mogelijk proberen te praten dus, lekker rustig voor Stijn. Behalve s' nachts als het hoesten gewoon doorgaat. Dit keer dus niet 1 maar 2 slapelozen. Sorry, Stijn. De Europese en Myanmarese medicijnen die door een Oostenrijks artsenechtpaar werden verstrekt nadat ze het niet meer konden aanhoren, hebben helaas nog weinig geholpen. Dat wordt dus maandag waarschijnlijk een bezoekje aan de huisarts inplannen. Want hier durven we het niet aan. Zoals onze reisgids de gezondheidszorg in Myanmar al omschrijft: ronduit shit.

Relaxen in Ngapali
Maar waar kun je beter bijkomen dan aan het strand in een mooi resort? Maar liefst vijf dagen hebben we genoten in Ngapali in een villa aan het strand. Tussen de palmbomen met uitkijk op een wit zandstrand en azuurblauwe zee. Er is gelukkig weinig energie nodig om na het ontbijt aan het strand een paar meter verderop op een strandbedje te gaan liggen, af en toe de zee of zwembad in voor verkoeling en terug naar het terras voor een lunch en diner. De grootste inspanning hebben we geleverd tijdens een snorkeltochtje, de paar fietsritjes naar de plaatselijke massagegoeroe en het oversteken van de straat naar een geweldig visrestaurantje. Kortom: vijf dagen was veel te kort!

Vliegen op z'n Myanmarees
Ik schrijf dit verslag aan boord van een vlucht terug naar Yangon, waar we nog een nachtje slapen. Inclusief de internationale vluchten hebben we 15 vluchten gemaakt deze vakantie. De meeste direct, maar ook een aantal met tussenstops. Erg grappig om te zien hoe de binnenlandse luchtvaartmaatschappijen hier te werk gaan. Simpel, maar doeltreffend. Alle passagiers krijgen een sticker met de betreffende airline en eindbestemming opgeplakt, zodat daar duidelijkheid over is. Zodra een toestel is geland, moet het binnen 15 minuten weer opstijgen dus gaat alles snel. Er loopt dan een mannetje rond met een groot bord waar de vlucht en bestemming op staan, om alle passagiers te verzamelen. Hoppa, dan aan boord een plaatsje naar keuze zoeken en gaan. Zeer efficiënt allemaal, de meeste van onze binnenlandse vluchten vertrokken zelfs een kwartier te vroeg. Vandaag spaarden ze ook nog tijd uit door de veiligheidsinstructies pas hoog in de lucht uit te leggen. Heel apart. Paul, een idee voor KLM?

Het is weer een geweldig avontuur geweest en jammer dat het er bijna op zit. We kunnen Myanmar van harte aan iedereen aanbevelen. Het land en de inwoners hebben onze harten gestolen met de prachtige bezienswaardigheden en de eeuwige gemeende glimlach op de gezichten. Ons hart is overigens het enige wat ze hier zullen stelen, verder is het hier voor toeristen zeer veilig en betrouwbaar. Heel handig voor klunzen zoals ik (Ilse dus), want het wordt je heel moeilijk gemaakt om iets kwijt te raken. Ondanks meerdere pogingen (vooral m'n hoed op verschillende plekken vergeten), is het me niet gelukt. Ook een dag later vond of kreeg ik nog spullen terug. Hoog tijd voor ons om over de volgende bestemming na te gaan denken. Midden-Amerika misschien of toch weer Azië?

Liefs van Stijn en Ilse

PS we hebben meer dan 3500 foto's gemaakt. Vanwege het trage internet overal lukt het niet om er meer te uploaden (wilden dat niet met alle 3500 stuks doen, maar wel meer dan nu)